دوره های تاریخی ادبیات انگلیسی
Old English period
(450 to 1066)
دوره کهن ادبیات انگلیسی
ادبیات انگلیسی باستان (ادبیات انگلوساکسون) (۱۰۶۶ -۴۵۰) با ورود قوم‌های ژرمانی (ساکسون‌ها و دیگر قبایل آلمانی ) به انگلستان امروزی در قرن ۵ میلادی بوجود آمد. این قوم‌ها، بجز زبان انگلیسی، سنت ادبی خود در حوزه‌ی شاعری را نیز وارد سرزمین بریتانیا کردند که این سنت تا زمان حمله‌ی نورمان‌های فرانسوی زبان باقی ماند.
به‌نظر می رسد بیشتر ادبیات کهن انگلستان برای خواندن توسط نقالان سروده شده و نقال یا حماسه خوان، آنرا در ردیف‌های آهنگین خاص و با همراهی چنگ می‌خوانده است. موضوع این آثار در ارتباط با شعرهای حماسی، ترجمه‌های تورات، آثار حقوقی، شرح وقایع به ترتیب تاریخ و… بوده است.
بیشتر آثار بجای مانده از این دوران بی قافیه هستند که البته این گونه شعر برای گوش ما که به وزن شعرهای امروزین انگلیسی عادت کرده‌ایم، عجیب به نظر می‌رسد. ویژگی دیگر شعرهای این دوره، استفاده فراوان از تجانس آوایی (Alliteration) در ساختار شعر است.
آثار انگلیسی باستان شامل این موضوعات (به ترتیب نزولی) هستند: خطبه‌ها و تذکرهٔ قدیسان؛ ترجمه‌های کتاب مقدس؛ ترجمه‌هایی از آثار لاتین آبای نخستینِ کلیسا؛ تاریخچه‌های آنگلوساکسون‌ها (برای مطالعات تاریخی مهم است؛ زیرا ترتیب زمانی تاریخ زبان انگلیسی نخستین را در خود جای داده است.) و آثار داستانی تاریخی؛ قوانین، وصایا و دیگر آثار حقوقی؛ آثاری پیرامون قواعد زبان، طب، جغرافیا و شعر. در کل ۴۰۰ سند و اثر خطی از این دوره به دست آمده است.
معروفترین نویسندگان این دوره
کدمون
بید
آلفرد
ساینوولف
مهم ترین آثار نوشته شده در این دوران
بیوولف
کدمون
The Middle English Period
(1066 to 1500)
دوره میانه ادبیات انگلیسی
مانگونه که قبلا در مقاله مربوط به ادبیات انگلیسی اشاره شد دومین دوره ادبیات انگلیسی، ادبیات قرون وسطی یا میانه است که مورخان و تاریخ‌شناسان آن را به دو دوره عصر تاریکی و عصر فرهنگی تقسیم نموده اند؛ آنها معتقدند در عصر تاریکی نمی‌توان نگاهی شفاف از فرهنگ یا پیشرفت را دید. اما عصر فرهنگی در واقع رفته رفته این قرن را به رنسانس نزدیک تر نمود و گام های نوظهوری در عرصه فرهنگی اروپا به پا کرد. درواقع ادبیات انگلیسی میانه یا قرون وسطی به مجموعه آثار ادبی گفته میشود که از سده ۱۲ میلادی تا دهه ۱۴۷۰ نگاشته شده اند. این دوره را به عنوان عصر فئودالیسم و عصر شوالیه‌گری نیز می‌شناسند. قرون وسطی یا عصر شوالیه گری در واقع دلیلی بر شکل‌گیری انگلیسی آنگلو‌ساکسون و میانه شد که جدایی آنها در سال ۱۰۶۶ میلادی اتفاق افتاد و همین موضوع پس از مدتی باعث تحولی عظیم در شکل گیری ادبیاتی تازه تر در انگلستان گردید و ادبیات انگلیسی را دچار تغییرات اساسی و البته مثبت نمود. شماری از افراد از این قرن به دوران طلایی یاد می کنند چرا که در این دوران صنعت چاپ وارد بریتانیا شد و همچنین افرادی بجز روحانیون نیز توانستند به رشد فرهنگی و ادبی دست یافته و در حقیقت بریتانیا با رشد طبقه میانی در طی آن سالها روبرو گردید. از آنجا که خواندن متون انگلیسی کهن برای همگان غیرممکن است. به همین دلیل رشته دانشگاهی جداگانه ای به نام زبان انگلیسی کهن به این مهم اختصاص یافته است. و این امر باعث شد تا فهم و درک آن متون برای بیشتر افراد قابل فهم شود.
معروفترین نویسندگان این دوره
جفری چاسر
سر توماس ملری
ویلیام کاکستون
رابرت هنریسون
مهم ترین آثار نوشته شده در این دوران
حکایات کنتربری
مرگ شاه آرتور
پیرس پلومن
سر گوین و شاهزاده سبز
The Renaissance
(1500 to 1660)
دوره رنسانس در ادبیات انگلیسی
دوره رنسانس و مدرن اولیه را اغلب به سه بخش تقسیم می کنند، از جمله عصر الیزابت (۱۵۵۸-۱۶۰۳)، دوره جاکوبی (۱۶۲۵-۱۶۰۳)، دوران کارولین (۱۶۲۵-۱۶۸۹)
عصر الیزابتی
بطور کلی بعضی این عصر را عصر الیزابتی می نامند. عصر الیزابت، دوران طلایی درام انگلیسی بود. ملکه «الیزابت یکم»، از هفدهم نوامبر ۱۵۵۸میلادی تا زمان مرگش، ملکة انگلستان و ایرلند بود. سلطنت الیزابت به عنوان «عصر الیزابت» شناخته میشود به دلایل مختلف: ۱- برای رشد و شکوفایی درام و تئاتر انگلیس که توسطّ پیشگامانی چون «ویلیام شکسپیر» و «کریستوفر مارلو» رهبری می‌شد. ۲- به خاطر قابلیت‌های دریانوردی ماجراجویان انگلیسی شهرت داشت.
نمایش‌نامه‌نویسان انگلیسی مجذوب الگوهای ایتالیایی بودند: تعدادی از بازیگران ایتالیایی در لندن ساکن شدند و جیووانی فلوریو که احتمالاً از دوستان تأثیرگذار شکسپیر محسوب می‌شد تا حد زیادی فرهنگ و زبان ایتالیایی را با خود به انگلستان آورده بود. این نکته نیز درست است که دوران الیزابتی، عصر خشونت‌های بسیار بود. در نتیجه به احتمال زیاد نمایش این نوع خشونت روی صحنه برای تماشاگران دوران الیزابتی بیشتر آرامش‌بخش بود. نخستین نمایش‌نامه‌های دوران الیزابتی مانند گوربودک اثر توماس سکویل و توماس نورتون و تراژدی اسپانیایی اثر توماس کید مواد لازم برای نگارش هملت ارائه شد و ویلیام شکسپیر به عنوان شاعر و نمایش‌نامه‌نویس ظاهر گردید. حرفهٔ اصلی شکسپیر ادبیات نبود و احتمالاً از تحصیلات فقط کمی دستور زبان می‌دانست. زمانی که وی شروع به نگارش کرد نه جزو حقوقدان‌ها بود و نه جزو اشراف‌زاده‌هایی که در قالب «نخبگان دانشگاهی» صحنه‌های تئاتر را به انحصار خود درآورده بودند. او در عوض بسیار با استعداد و به طرز خارق‌العاده‌ای چندبعدی بود. در مورد شکسپیر و آثار او در مجالی دیگر بطور مفصل خواهیم نوشت.
دوران جاکوبی: دوره دوم از عصر مدرن اولیه
نمایش‌نامه‌نویسان انگلیسی مجذوب الگوهای ایتالیایی بودند: تعدادی از بازیگران ایتالیایی در لندن ساکن شدند و جیووانی فلوریو که احتمالاً از دوستان تأثیرگذار شکسپیر محسوب می‌شد تا حد زیادی فرهنگ و زبان ایتالیایی را با خود به انگلستان آورده بود. این نکته نیز درست است که دوران الیزابتی، عصر خشونت‌های بسیار بود. در نتیجه به احتمال زیاد نمایش این نوع خشونت روی صحنه برای تماشاگران دوران الیزابتی بیشتر آرامش‌بخش بود.
نخستین نمایش‌نامه‌های دوران الیزابتی مانند گوربودک اثر توماس سکویل و توماس نورتون و تراژدی اسپانیایی اثر توماس کید مواد لازم برای نگارش هملت ارائه شد و ویلیام شکسپیر به عنوان شاعر و نمایش‌نامه‌نویس ظاهر گردید. حرفهٔ اصلی شکسپیر ادبیات نبود و احتمالاً از تحصیلات فقط کمی دستور زبان می‌دانست. زمانی که وی شروع به نگارش کرد نه جزو حقوقدان‌ها بود و نه جزو اشراف‌زاده‌هایی که در قالب «نخبگان دانشگاهی» صحنه‌های تئاتر را به انحصار خود درآورده بودند. او در عوض بسیار با استعداد و به طرز خارق‌العاده‌ای چندبعدی بود.
دوره‌های کارولین، فترت و بازگشت سلطنت
بعد از سال ۱۶۲۵ هنوز شاعران متافیزیکی مثل جان دان و جرج هربرت زنده بودند که کمی بعد در سده ۱۷ میلادی شاعرانی همچون ریچاد کراشو ، اندرو ماروِل ، توماس تراهرن به همین سبک شروع به سرایش کردند. شعرای شوالیه‌ای یکی دیگر از گروه‌های ادبی مهم این سده هستند. بسیاری از شاعران شوالیه‌ای به جز چند استثنای برجسته مقرب دربار بودند. برای مثال رابرت هریک مقرب دربار نبود اما سبک او لاجرم وی را در این گروه قرار می‌دهد. در آثاری که به این سبک آفریده شده‌اند تمثیل‌ها و تلمیح‌های کلاسیک دیده میشود. ادبیات دوره بازگشت سلطنت انگلستان مجموعه‌ای از آثار متفاوت را شامل میشود. از بهشت گمشده تا سودوم اثر ارل روچستر و از کمدی جسورانه و جنسی زن دهاتی تا اثر اخلاقی و حکیمانه‌ای به نام پیشرفت زائر در این دوره نوشته شده‌اند. در این سده شاهد آفرینش دو رساله درباره حکومت توسط جان لاک، تأسیس انجمن سلطنتی، انتشار نخستین روزنامه و … هستیم.
معروفترین نویسندگان دوره الیزابت
ویلیام شکسپیر
کریستوفر مارلو
فرانسیس بیکن
ادموند اسپنسر
معروفترین نویسندگان دوره جاکوبی
جان دان
بن جانسن
لیدی مری راث
معروفترین نویسندگان دوره کرولاین
جان میلتون
تامس هابز
اندرو مارول
The Neoclassical Era
(1600 to 1785)
دوره نئوکلاسیک در ادبیات انگلیسی
حدفاصل زمان میان سالهای 1660 تا 1798 بطور برجسته تحت عنوان دوران نئوکلاسیک شناخته می شود. البته این دوره زمانی خود به دو بخش تقسیم می شود، دوره بازسازی یا عصر درایدن (1660-1700)، و عصر کلاسیک یا عصر آگوست (قرن 18). عصر کلاسیک نیز خود به دو بخش مجزا عصر پاپ (1700-1744) و عصر جانسون (1744-1784) تقسیم میشود.
معروفترین نویسندگان این دوره
ویلیام کانگریو
جان درایدن
سمیول باتلر
جان بانین
جان لاک
الکساندر پاپ
جاناتان سوییفت
دنیل دفو
سمیول جانسن
The Romantic Age
(1785 to 1832)
دوره رمانتیک در ادبیات انگلیسی
پررونق ترین دوره در تاریخ ادبیات انگلیسی دوره رمانتیک است که به عنوان یک شورش علیه مکتب کلاسیک قرن 18 شناخته می شود.وردزورث، کولریج، ساوتی، شلی، کیتس و بایرون به این دوره تعلق داشتند. عصر رمانتیک اساساً عصر شعر بود. وردزورث و کولریج با انتشار تصنیف‌های غنایی شکل جدیدی از شعر را در تقابل با شعر مکتب کلاسیک معرفی کردند. شاعران رمانتیک بر سادگی زبان تمرکز کردند و زبان مردم عادی را برگزیدند. آنها به استادان الیزابتی – شکسپیر، اسپنسر و دیگران – نگاه کردند تا از آنها الهام بگیرند. اشعار آنها معمولاً به رویدادهای زندگی روزمره می پرداخت. شاعران رمانتیک ثابت کردند که اگر با جنبه‌های بی‌اهمیت طبیعت و چیزهای رایج زندگی درست برخورد شود، می‌تواند به اندازه جنبه‌های بزرگ طبیعت و زندگی جالب و قابل توجه باشد. نثرنویسان دوره رمانتیک نیز شیوه نگارش آگوستایی را رد کردند. آنها به نثر پرمعنا، شاعرانه و پرشکوه دوره رنسانس بازگشتند. از آنجایی که دوران رمانتیک با افراط در احساسات مشخص می شد، نوع جدیدی از رمان را تولید کرد؛ در میان انبوده خوانندگان رمان گوتیک به زودی با عناصر گوتیک مانند محیط های ماوراء طبیعی، غم انگیز و موقعیت های عجیب و غریب به محبوبیت رسید.
معروفترین رمان نویسان این دوره
مری شلی
جین آستین
تامس د کوئنسی
معروفترین شاعران این دوره
ویلیام بلیک
ویلیام وردزورث
ساموئل تیلور کولریج
لرد بایرون
جان کیتس
The Victorian Era
(1832 to 1901)
دوره ویکتوریایی در ادبیات انگلیسی
ادبیات دوره ویکتوریا (به انگلیسی: Victorian literature) به آثار ادبی تلقی می شود که در دوره پادشاهی ملکه ویکتوریا (۱۸۳۷-۱۹۰۱) آفریده شده اند. در واقع، دوره ویکتوریا پل و گذاری از نویسندگان دوره رومانتیک به ادبیات بسیار متفاوت قرن بیستم است. در قرن نوزدهم بود که رمان به برجسته ترین گونهٔ ادبی در انگلستان تبدیل شد. آثار نویسنده های پیش از دوره ویکتوریا مانند جین آستین و والتر اسکات هجو اجتماعی دقیق و داستان های ماجراجویانه را به تکامل رسانده بودند. آثار عامه پسند بازار رمان را برای خواننده های عام گشودند. اصولاً قرن نوزدهم در ادبیات انگلیس مانند ادبیات کشورهایی چون فرانسه، ایالات متحده آمریکا و روسیه نقطه اوجی است. کتاب، و به خصوص رمان، هم گیر شدند «ران نویس دوره ویکتوریا» آثاری به یادماندنی که مقبولیتشان پایدار بود از خود به جای گذاشتند. چارلز دیکنز از برجسته ترین رمان نویسان مثال زدنی دوره ویکتوریاست. دیکنز با آفرینش شخصیت هایی که زندگی خود را داشتند و وجودشان از صفحه های رمان فراتر می رفت، به طرز شگفت انگیزی در زمان خود معروف بود و هنوز هم یکی از معروف ترین و پرخواننده ترین رمان نویسان دوره ویکتوریاست.دیکنز اولین رمان واقعی خود را با نام آقای پیکویک در بیست و پنج سالگی نوشت که او را یک شبه به موفقیت رساند. همه آثار بعدی او نیز فروش بسیار بالایی داشتند.
معروفترین شاعران این دوره
الیزابت برت برونینگ
آلفرد لرد تنیسن
متیو آرنولد
تامس کارلایل
The Edwardian Era
(1901 to 1914)
دوره ادواردین در ادبیات انگلیسی
ادبیات ادواردین
The Georgian Era
(1910 to 1936)
دوره جورجین در ادبیات انگلیسی
دوره جورجین به دوران سلطنت شاه جورج پنجم اشاره دارد . در این دوران ادبیات تغییر یا پیشرفت خاصی نداشت و تنها آثار شاعران نه چندانی معروفی از این دوره به جا مانده است.
The Modern Era
(1914 - ?)
دوره مدرن در ادبیات انگلیسی
دوره مدرن به آثار و ادبیات بعد از جنگ جهانی اول اشاره دارد.
معروفترین شاعران و نمایشنامه نویسان این دوره
هرولد پینتر
